WSZYSTKO O NERWIAKU

Edyta

* Angiografia mózgowa
* Badanie histopatologiczne
* Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
* Badanie potencjałów wywołanych
* Badanie szybkości przewodnictwa nerwowego
* Elektroencefalografia
* Elektromiografia
* Elektronystagmografia
* Rezonans magnetyczny układu nerwowego
* Scyntygrafia ośrodkowego układu nerwowego
* Tomografia komputerowa układu nerwowego
* Tympanometria
* Ultrasonografia układu nerwowego

ANGIOGRAFIA MÓZGOWA:

Podstawy badania:
- badanie określonej tętnicy mózgu lub wszystkich naczyń mózgowych
- wykonuje się przy podejrzeniu obecności tętniaka lub malformacji naczyniowej
- czasem wykonuje się przed planowanym leczeniem operacyjnym zwężenia lub niedrożności tętnicy
- w niektórych typach nowotworu mózgu wykonuje się angiografię w celu uwidocznienia wszystkich naczyń związanych z guzem- u pacjentów z dużym ryzykiem powikłań wykonuje się badanie przy pomocy cyfrowej angiografii substrakcyjnej – DSA – z niewielką ilością kontrastu
Wskazania:
- podejrzenie zmian naczyniowych w mózgowiu
- podejrzenie guza mózgu
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- badania nie wykonuje się u osób z wolem nadczynnym tarczycy, uczulonych na jodowe środki kontrastowe, wysokim ciśnieniem krwi, skazą krwotoczną
- z zastosowaniem znieczulenia miejscowego lub ogólnego
- u dzieci – znieczulenie ogólne
- trwa 1-2 godz.
- wykonywane jest w każdym wieku
- nie może być wykonane u kobiet w ciąży
- należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia
Badania poprzedzające:
- tomografia komputerowa
- USG
- badanie dopplerowskie
Przygotowanie do badań:
- na badanie należy zgłosić się na czczo
- każdy pacjent musi podpisać zgodę na przeprowadzenie badania i zapoznać się z ewentualnymi następstwami
- w przypadku pacjentów z wysokim ciśnieniem tętniczym krwi konieczne jest przyjęcie leków obniżających ciśnienie
Opis:
- badany ułożony jest na ruchomym stole w pozycji na wznak
- przed badaniem wykonuje się znieczulenie nakłuwanego miejsca
- lekarz nakłuwa odpowiednie naczynie igłą i przez nią wprowadza do światła naczynia prowadnik, a następnie cewnik
- wykonuje się serię zdjęć RTG przy jednoczesnym podaniu środka cieniującego
- ta samą drogą może być podany również lek, można poszerzyć naczynie lub zamknąć światło naczynia poprzez wykonanie „czopu”
- zwykle wykonuje się ok. 20 zdjęć RTG
- w trakcie badania pacjent nie może się poruszać
- na czas podawania kontrastu i wykonywane jest zdjęcie prowadzący zabieg poleca powstrzymać badanemu oddech
- podanie kontrastu może wywołać krótkotrwałe dolegliwości , o których należy natychmiast powiadomić badającego
- po badaniu cewnik jest wyjmowany, a w miejsce wkłucia zakłada się opaskę uciskową na nakłute naczynie
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi kliszami RTG
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- alergia
- aktualnie przyjmowane leki
- wyniki poprzedzających badań
- wysokość ciśnienia tętniczego krwi
- obecność wola nadczynnego tarczycy
- skłonność do krwawień
- ciąża
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. ból
- jakiekolwiek objawy po podaniu dożylnego środka cieniującego – np. duszność, zawroty głowy, nudności
Po badaniu:
- badany co najmniej 24 godz. przebywa na oddziale szpitalnym i nie powinien wykonywać większych ruchów ciała
Możliwe powikłania:
- krwiak w miejscu nakłucia
- oderwanie części ściany tętnicy lub miażdżycowej blaszki przyściennej i zator naczyniowy
- przebicie ściany naczynia przez końcówkę cewnika
- wstrzyknięcie śródścienne środka kontrastowego, w którego następstwie może powstać tętniak naczyniowy
- zakrzep wewnątrznaczyniowy
- wysypka, zaczerwienienie i obrzęk skóry, wymioty, zawroty głowy, zapaść naczyniowa

BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO:

Podstawy badania:
- pobranie płynu rdzeniowo-mózgowego przez wkłucie igłą punkcyjną do kanału kręgowego
- podstawowe badanie dla rozpoznania zapaleń ośrodkowego układu nerwowego
- uzupełnia badania przy podejrzeniu krwawień podpajęczynówkowych, chorób OUN przebiegających z rozpadem mieliny lub rozsiewem komórek nowotworowych
Wskazania:
- zapalenie opon mózgowych
- krwotok podpajęczynówkowy
- zapalenie rdzenia i korzeni rdzeniowych
- choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- z zastosowaniem znieczulenia miejscowego
- trwa 2-3 min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Badania poprzedzające:
- badanie dna oka
- ocena układu krzepliwości krwi
Przygotowanie do badań:
- każdy badany musi podpisać zgodę na przeprowadzenie badania i zapoznać się z ewentualnymi następstwami
- przed nakłuciem podpotylicznym, należy ogolić skórę okolicy potylicznej
Opis:
- najczęściej płyn mózgowo-rdzeniowy pobierany jest z nakłucia lędźwiowego
- badany leży na boku z silnie wygiętym grzbietem, podkurczonymi nogami i zgiętym do przodu karkiem
- w takim położeniu lub w pozycji siedzącej wykonywane jest nakłucie podpotyliczne
- obszar planowanego wkłucia jest odkażany i znieczulany
- jeśli w trakcie wkłucia badany odczuje gwałtowny, promieniujący do nogi ból – powinien zgłosić to prowadzącemu badanie
- delikatne wycofanie lub zmiana kąta nakłucia spowoduje ustąpienie dolegliwości bólowych
- po wkłuciu igły punkcyjnej do przestrzeni płynowej sprawdza się drożność kanału kręgowego i ocenia ciśnienie śródczaszkowe
- po zakończeniu pomiarów pobiera się kilka lub kilkanaście ml płynu mózgowo-rdzeniowego
- po usunięciu igły w miejsce wkłucia zakłada się jałowy opatrunek
- wynik – w formie wykazu wartości liczbowych badanych parametrów, czasem z krótkim opisem
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- uczulenie na jod
- skłonność do krwawień
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. gwałtowny ból promieniujący do nogi
- inne nagłe dolegliwości – np. bóle i zawroty głowy
Po badaniu:
- przez ok. 1 godz. po badaniu pacjent powinien leżeć na brzuchu, a następnie ułożyć się w pozycji na wznak
- nie wolno podnosić głowy!
- przez 2 doby należy przyjmować zwiększoną ilość płynów
Możliwe powikłania:
- u osób, które nie przestrzegają zaleceń może wystąpić w 3-4 dobie zespół popunkcyjny – silne bóle głowy i karku, zawroty głowy i nudności; objawy nasilają się w pozycji stojącej lub siedzącej; wówczas zaleca się „reżim łóżkowy” i wypijanie dużej ilości płynów

BADANIE POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH:

Podstawy badania:
- działanie odpowiednimi bodźcami na receptory zmysłów i wyzwalanie w ten sposób (w odpowiednim obszarze kory mózgowej) aktywności bioelektrycznej, tzw. potencjałów wywołanych
- badanie potencjałów wzrokowych – umożliwia ocenę funkcji drogi wzrokowej
- badanie potencjałów słuchowych – pozwala na ocenę połączenia miedzy uchem wewnętrznym a korą płata skroniowego
- badanie potencjałów czuciowych – służy ocenie funkcji połączeń między zakończeniami czuciowymi w skórze a odpowiednim obszarem kory czuciowej mózgu
Wskazania:
- podejrzenie uszkodzenia drogi wzrokowej, słuchowej lub czuciowej
- podejrzenie chorób demielinizacyjnych
- podejrzenie uszkodzenia pnia mózgu
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- trwa kilkanaście min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Badania poprzedzające:
- przed badaniem potencjałów słuchowych - badanie laryngologiczne
- przed badaniem potencjałów wzrokowych – ocena okulistyczna
Przygotowanie do badań:
- przed badaniem należy umyć głowę
- nie należy stosować lakieru ani żelu do układania włosów
Opis:
- do rejestracji wyników używa się elektrod powierzchniowych, które są umieszczane w określonych miejscach na głowie
- przed przyklejeniem elektrody należy odtłuścić skórę
- badanie odbywa się wg standardowych schematów
- wynik – w formie opisu z dołączonym wykresem
Badanie potencjałów wzrokowych:
- badany siedzi ok.1,5 m przed monitorem telewizyjnym
- badanie przeprowadza się dla każdego oka oddzielnie
- bodźcem pobudzającym są błyski ekranu oraz wzorzec zmieniającej się szachownicy
- bodziec powtarzany jest dla każdego oka 200 razy
Badanie potencjałów słuchowych:
- trakcie badania pacjent leży
- bodźce słuchowe przekazywane są przez słuchawkę do każdego ucha osobno
- natężenie dźwięku dobiera się indywidualnie i powinno ono przekraczać o 60 dB próg słyszalności
- bodziec dźwiękowy powtarzany jest 3000 razy
Badanie potencjałów czuciowych:
- w trakcie badania pacjent leży
- elektroda drażniąca umieszczona jest na nodze lub ręce nad wybranym do badania nerwem
- natężenie bodźca pobudzającego powinno przekraczać 1,5 razy próg pobudliwości
- bodziec drażniący jest powtarzany 1000 razy
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- aktualnie przyjmowane leki
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. bóle i zawroty głowy, senność
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- brak powikłań

BADANIE SZYBKOŚCI PRZEWODNICTWA NERWOWEGO – inaczej ELEKTRONEUROGRAFIA:

Podstawy badania:
- stymulacja bodźcem elektrycznym nerwu i pomiar szybkości przewodzenia bodźca przy pomocy elektrod umieszczonych na kończynach ciała
- umożliwia ocenę funkcji nerwów obwodowych i pomaga w zlokalizowaniu ich uszkodzeń
- pomaga w obserwacji dynamiki narastania lub cofania się objawów uszkodzenia
- u osób z miastenią pozwala na ocenę stopnia zaburzeń transmisji nerwowo-mięśniowej
- jest często uzupełnieniem badania elektromiograficznego
Wskazania:
- objawy uszkodzenia nerwów obwodowych
- ocena dynamiki narastania lub cofania się uszkodzenia nerwów
- podejrzenie miastenii
- po operacyjnym leczeniu z powodu miastenii
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- trwa kilka min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Przygotowanie do badań:
- przed badaniem należy umyć badaną kończynę lub okolicę ciała
- nie należy używać kremów i maści na skórę
- pacjenci z miastenią w dniu badania nie powinni przyjmować leków przeciw miastenii
Opis:
- badany – w pozycji leżącej
- w czasie badania należy być odprężonym, mięsnie powinny być rozluźnione
- badanie wykonuje się w pomieszczeniu o temp. 22-26ºC
- temp. badanej kończyny powinna wynosić ok. 34ºC
- miejsca na skórze, w których będą umieszczone elektrody zostają przetarte alkoholem w celu odtłuszczenia
- w zależności od potrzeb używa się elektrod powierzchniowych lub igłowych
- elektrody powierzchniowe mocowane są przy pomocy odpowiednich opasek mocujących
- wynik – w formie opisu z dołączonym wykresem
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- aktualnie przyjmowane leki
- skłonność dom krwawień
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. ból kończyn
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- brak powikłań

ELEKTROENCEFALOGRAFIA – inaczej EEG:

Podstawy badania:
- rejestracja czynnościowych prądów mózgu człowieka
- ułatwia różnicowanie schorzeń czynnościowych i organicznych mózgu
- pozwala na umiejscowienie procesu chorobowego w określonej okolicy
- szczególnie ważne w diagnostyce padaczki, zapalenia mózgu, po urazie czaszkowym oraz w różnicowaniu śpiączek
- pomaga w ocenie stanu pacjentów z guzami mózgu i naczyniopochodnym uszkodzeniem mózgu
- w niektórych przypadkach służy do monitorowania pracy mózgu – u pacjentów z licznymi napadami padaczkowymi, w trakcie operacji na tętnicy szyjnej lub sercu, przy ocenie zaburzeń snu
Wskazania:
- różnicowanie czynnościowych i organicznych schorzeń mózgu
- napady padaczkowe
- urazy czaszkowo-mózgowe
- niedorozwój umysłowy
- monitorowanie czynności mózgu podczas operacji
- śpiączki
- zaburzenia snu
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- trwa kilkadziesiąt min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Przygotowanie do badań:
- na 24 godz. przed badaniem nie powinno się przyjmować leków pobudzających lub hamujących ośrodkowy układ nerwowy
- przed badaniem nie należy pić napojów z alkoholem lub kofeiną
- na badanie należy przyjść po spożyciu lekkiego posiłku
- przed badaniem należy umyć włosy
- nie wolno stosować lakierów do włosów, żeli ani kremów do układania
- na badanie powinno przyjść się wypoczętym i wyspanym
Opis:
- badany – w pozycji leżącej lub siedzącej
- na głowie umieszcza się 16-24 elektrod w typowych miejscach zgodnie z międzynarodową konwencją
- skóra w miejscu zamocowania elektrod jest odtłuszczana i posmarowana specjalną pasta przewodzącą lub żelem
- w czasie badania pacjent powinien być zrelaksowany i pozostawać bez ruchu
- w takcie badania wykonuje się :
a) próbę otwierania i zamykania oczu
b) 30-40 głębokich oddechów w ciągu 1 min.
c) fotostymulację – działanie błysków świetlnych o różnej częstotliwości (w tym czasie pacjent ma zamknięte oczy)
d) sen fizjologiczny i podawanie środków farmakologicznych – stosowane bardzo rzadko
- wynik – w formie opisu z dołączonym wykresem
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- aktualnie przyjmowane leki
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. bóle i zawroty głowy, senność
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- brak powikłań

ELEKTROMIOGRAFIA – inaczej EMG:

Podstawy badania:
- rejestracja czynności elektrycznej mięśni
- pomocne w rozpoznaniu chorób mięśni i nerwów obwodowych
- pozwala na ustalenie lokalizacji i charakteru zmian patologicznych w mięśniach
- ocenia dynamikę procesu chorobowego
Wskazania:
- różnicowanie niedowładów pochodzenia mięśniowego
- wykrywanie i różnicowanie niedowładów wywołanych uszkodzeniem nerwu obwodowego
- ocena funkcji mięśni po urazach
- zanik mięśni o nieznanej przyczynie
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- trwa ok. 40 min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Przygotowanie do badań:
- przed badaniem należy dokładnie umyć badaną kończynę
- nie należy używać kremów lub maści na skórę na badanym obszarze
Opis:
- skóra w miejscu nakłuci zostaje oczyszczona alkoholem
- prostopadle do mięśnia wkłuwa się elektrodę igłową
- następne wkłucia wykonuje się w odległości 1-2 cm od pierwszego
- całościowo jest 10-20 wkłuć
- na pierwszym etapie badania ocenia się zapis w trakcie minimalnego skurczu mięśni
- następnie badanie przeprowadza się po maksymalnym skurczu mięśni, jaki pacjent może wykonać
- po skończonym badaniu odkaża się miejsca wkłuć
- wynik – w formie opisu z dołączonym wykresem
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- aktualnie przyjmowane leki
- skłonność do krwawień
w trakcie badania:
- wszelkie dolegliwości bólowe w miejscu wkłuwania igły
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- brak powikłań

REZONANS MAGNETYCZNY UKŁADU NERWOWEGO – inaczej: MRI, MR, TOMOGRAFIA REZONANSU MAGNETYCZNEGO, REZONANS:

Podstawy badania:
- badany umieszczany jest w komorze aparatu, w stałym polu magnetycznym o wysokiej energii
- umożliwia w sposób nieinwazyjny ocenić strukturę anatomiczną całego człowieka, a w szczególności układ nerwowy i tkanki miękkie kończyn
- metoda ta pozwala na ocenę patologii z dokładnością co do kilku mm
Wskazania:
- choroby demielinizacyjne
- choroby otępienne
- nowotwory mózgu trudne do oceny w innych badaniach
- ocena struktur okolicy przysadki mózgowej, oczodołu, tylnego dołu mózgu
- guzy kanału kręgowego
- ocena anatomiczna struktur kanału kręgowego
- zmiany popromienne w ośrodkowym układzie nerwowym
- zaburzenia neurologiczne o nieznanej przyczynie
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- unika się wykonywania badania u osób z klaustrofobią i u osób z metalowymi zastawkami serca, rozrusznikiem serca, wszczepionymi płytkami ortopedycznymi lub innymi metalowymi przedmiotami umiejscowionymi wewnątrz ciała
- z zastosowaniem środka uspokajającego
- trwa 1-3 godz.
- wykonywane jest w każdym wieku
- może być wykonane u kobiet w ciąży
Badania poprzedzające:
- tomografia komputerowa
Przygotowanie do badań:
- do badania należy zgłosić się na czczo
- małym dzieciom zlecane jest podanie środków uspokajających
- do pomieszczenia z aparatura nie wolno wchodzić z żadnymi metalowymi przedmiotami i magnesami, zegarkami lub kartami magnetycznymi
Opis:
- pacjent układany jest na ruchomym stole, na którym przesuwany jest do środka aparatu
- podczas badania pacjent nie może się ruszać
- w niektórych sytuacjach wymagane jest podanie dożylnego środka cieniującego
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi zdjęciami RTG
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- posiadanie rozrusznika serca, metalowych klipsów na tętniaku mózgu lub innych metalowych części w organizmie
- alergia lub wystąpienie w przeszłości reakcji uczuleniowych na leki lub środki kontrastowe
- wyniki poprzedzających badań
- klaustrofobia
- skłonność do krwawień
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. uczucie klaustrofobii
- jakiekolwiek objawy po podaniu dożylnego środka cieniującego
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- brak powikłań

SCYNTYGRAFIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO (OUN) – inaczej: BADANIE IZOTOPOWE OUN:

Badania z tej grupy:
- statyczna scyntygrafia mózgu – różnicowanie guzów mózgu i ognisk niedokrwiennych, ocena niejasnych diagnostycznie ognisk patologicznych
- tomograficzne badanie przepływu mózgowego - ocena przepływu krwi przez łożyska naczyniowe tętnic szyjnych, przednich i środkowych tetnic mózgu oraz przepływu przez drobne naczynia mózgu
- angioscyntygrafia mózgowa - ocena przepływu krwi przez łożyska naczyniowe tętnic szyjnych, przednich i środkowych tetnic mózgu oraz przepływu przez drobne naczynia mózgu
- mielografia – pozwala na uzyskanie obrazu kanału kręgowego
- cysternografia izotopowa – ocena krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego
Podstawy badania:
- badania oceniające strukturę i czynność układu nerwowego przy pomocy niewielkich dawek radioznaczników – izotopów promieniotwórczych: technet-99m lub ksenon-133
- pozwalają na badanie przepływu mózgowego
- pozwalają na wykrycie patologii kanału kręgowego
- oceniają krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego
Wskazania:
Angisoscyntygrafia mózgowa i tomograficzne badanie przepływu mózgowego:
- przemijające ataki niedokrwienne ośrodkowego układu nerwowego
- podejrzenie zwężenia tętnicy szyjnej
- zaniki korowe o nieznanej przyczynie
Statyczna scyntygrafia mózgu:
- guzy mózgu
- ropień mózgu
- opryszczkowe zapalenia mózgu
- wątpliwości diagnostyczne po wykonaniu tomografii komputerowej mózgu
Pielografia i cysternografia izotopowa:
- zaburzenia krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego
- wodogłowie normociśnieniowe
- podejrzenie płynotoku
- inne choroby naczyniowe mózgu
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- u dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego
- wykonywane jest w każdym wieku
- nie może być wykonane u kobiet w ciąży i w okresie laktacji
- należy unikać badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia
Badania poprzedzające:
- tomografia komputerowa
- rezonans magnetyczny
- USG dopplerowska
Przygotowanie do badań:
- dzieciom należy podać środek uspokajający zgodnie ze wskazaniami pediatry
Opis:
Angiografia mózgowa:
- radioznacznik podawany jest dożylnie
- pacjent w pozycji na wznak
- czas trwania pomiaru – 1-2 min., bezpośrednio po iniekcji
- całość badania trwa ok. 5 min.
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi wydrukami i kliszami
Tomograficzne badanie przepływu mózgowego:
- radioznacznik podawany jest dożylnie
- pacjent w pozycji na wznak
- czas trwania pomiaru – ok. 10-20 min., po 20 min. od iniekcji
- całość badania trwa ok. 30 min.
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi wydrukami i kliszami
Statyczna scyntygrafia mózgu:
- radioznacznik podawany jest dożylnie
- pacjent w pozycji siedzącej
- rejestrację wykonuje się w projekcjach: przedniej, tylnej i bocznych
- czas trwania pomiaru – 20 min., 3-4 godz. od iniekcji
- całość badania trwa ok. 5 godz.
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi wydrukami i kliszami
Mielografia i cysternografia izotopowa:
- radioznacznik jest podawany do kanału kr ergowego przez nakłucie lędźwiowe lub podpotyliczne
- pacjent w pozycji leżącej
- rejestrację wykonuje się w projekcji tylnej po 4, 6, 24 i 48 godz. po iniekcji
- czas trwania każdego pomiaru – ok. 20 min.
- całość każdego badania trwa ok. 48 godz.
- wynik – w formie opisu, z dołączonymi wydrukami i kliszami
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- skłonność do krwawień
- ciąża
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. ból, duszność
Po badaniu:
- po mielografii i cysternografii izotopowej - po nakłuciu kanału kręgowego pacjent przez ok. 1 godz. powinien leżeć na brzuchu, a nastepnie ułożyć się w pozycji na wznak; nie wolno podnosić głowy!; reżim łóżkowy obowiązuje przez 24 godz.
- zaraz po badaniu należy wypić 0,5-1 l płynów obojętnych w celu wypłukania resztek izotopu z organizmu
Możliwe powikłania:
- u osób, które nie zachowały reżimu łóżkowego i/lub nie wypiły odpowiedniej ilości płynów - objawy zespołu popunkcyjnego (w 3-4 dobie po nakłuciu): silne bóle głowy i karku, zawroty głowy, nudności; obajwy nasilają się w pozycji stojącej lub siedzącej

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA UKŁADU NERWOWEGO – inaczej TK UKŁADU NERWOWEGO :

Podstawy badania:
- wykonuje się ją często w trybie pilnym w sytuacjach zagrożenia życia
- badanie za pomocą tomografu komputerowego z wykorzystaniem promieniowania RTG
- umożliwia ocenę struktur anatomicznych i ewentualnych nieprawidłowości
Wskazania:
- podejrzenie krwawienia doczaszkowego
- podejrzenie kliniczne ropnia mózgu
- uraz głowy i kanału kregowego
- podejrzenie nowotworu pierwotnego i wtórnego mózgowia
- choroby przysadki mózgowej i oczodołu
- wady wrodzone OUN
- zmiany naczyniopochodne w mózgowiu – krwiak, zawał
- ocena anatomiczna struktur kanału kręgowego
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i przepukliny jąder miażdżystych
- urazy rdzenia kręgowego
- choroby kości czaszki, zatok, jam nosa, gardła i krtani
- zaburzenia neurologiczne o niewyjaśnionych przyczynach
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- unika się badania osób z klaustrofobią
- u dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego, a czasem istnieją wskazania do zastosowania znieczulenia ogólnego
- trwa max. kilkadziesiąt min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- nie powinno być dowolnie powtarzane ze względu na użycie dużej dawki promieniowania RTG
- nie może być wykonane u kobiet w ciąży
- należy unikać badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia
Badania poprzedzające:
- RTG
- USG
Przygotowanie do badań:
- do badania należy zgłosić się na czczo
- unika
Opis:
- pacjent układany jest na ruchomym stole, na którym wjeżdża do środka aparatu
- w czasie badania pacjent leży nieruchomo
- o sposobie zachowania się podczas badania informowany jest przez intercom
- aparat wyposażony jest w specjalne diody, które zapalają się podczas wysyłania promieniowania RTG i w tym czasie badany powinien wstrzymać oddech
- wynik – w formie opisu z dołączonymi zdjęciami na papierze lub kliszy
Należy zgłosić:
przed badaniem:
- rozpoznana alergia lub występowanie w przeszłości reakcji uczuleniowych na leki lub środki kontrastowe
- wyniki badań poprzedzających
- skłonność do krwawień
- ciąża
w trakcie badania:
- wszelkie nagłe dolegliwości – np. uczucie klaustrofobii
- jakiekolwiek objawy po podaniu dożylnego środka cieniującego – np. duszność, zawroty głowy, nudności
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
- czasem powikłania po podaniu kontrastu: zaczerwienienie, obrzęk skóry, wysypka, wymioty, zawroty głowy, nagłe osłabienie

ULTRASONOGRAFIA UKŁADU NERWOWEGO – inaczej: DOPPLER NACZYŃ MÓZGU:

Podstawy badania:
- odmiana badania USG oparta o tzw. zjawisko Dopplera
- pozwala ustalić, czy widoczna struktura anatomiczna jest naczyniem krwionośnym, czy istniej w niej ruch krwi i jaki ma charakter, jaki jest kierunek przepływu krwi
- ocenia przepływ krwi w miejscu przeszkody wewnątrznaczyniowej lub przewężenia całego naczynia
- przedstawia unaczynienie patologicznego guza
- pozwala na obliczenie ilościowe przepływu krwi
Wskazania:
zaburzenia krążenia obwodowych naczyń tętniczych i żylnych
- objawy neurologiczne sugerujące niedokrwienie OUN
- stany kliniczne sugerujące przetoki naczyniowe
- tętniaki aorty
- wcześniactwo
- objawy neurologiczne u noworodka sugerujące patologię OUN
- noworodek matki chorej na cukrzycę
- nieproporcjonalne powiększanie się obwodu głowy noworodka
- patologiczne napięcie ciemiączka
- przebyte zapalenie opon mózgowych noworodka
- przebyte operacje neurochirurgiczne
Warunki:
- na zlecenie lekarza
- trwa kilkanaście min.
- wykonywane jest w każdym wieku
- należy unikać badania u kobiet we wczesnej ciąży
Badania poprzedzające:
- USG
Opis:
- badany obszar pokrywany jest specjalnym żelem, który ułatwia uzyskanie obrazu USG
- wynik – w formie opisu z dołączonymi wydrukami obrazów USG
Należy zgłosić:
- ewentualnie – wyniki wcześniejszych badań
Po badaniu:
- nie ma specjalnych zaleceń
Możliwe powikłania:
-brak powikłań